Οι βίγκαν και οι χορτοφάγοι έχουν χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση με τους κρεατοφάγους, αλλά μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η μελέτη, που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ανέλυσε στοιχεία από περισσότερους από 48.000 ενήλικες που είχαν εγγραφεί σε μια ευρύτερη μελέτη μεταξύ 1993 και 2001 και οι οποίοι δεν είχαν ιστορικό καρδιοπάθειας ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Οι συμμετέχοντες ρωτήθηκαν σχετικά με τον τρόπο ζωής, το ιατρικό ιστορικό και τη διατροφή, επιτρέποντας στην ομάδα να ταξινομεί τα άτομα ως κρεατοφάγους (24.428 άτομα), χορτοφάγους και βίγκαν (16.254 άτομα) ή ιχθυοφάγους (pescatarians) (7.506 άτομα).

Ορισμένες από αυτές τις ερωτήσεις ρωτήθηκαν και πάλι το 2010 και οι συμμετέχοντες ανακατατάχθηκαν εάν είχαν αλλάξει τη διατροφή τους. [Οι άνθρωποι που έτρωγαν κρέας – ανεξάρτητα από το εάν έτρωγαν επίσης ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα ή αυγά – είχαν ταξινομηθεί ως κρεατοφάγοι. Οι τάξεις τους ανερχόταν σε 24.428 κατά την έναρξη της μελέτης και το 96% παρέμεινε κρεατοφάγοι με βάση τα διατροφικά ερωτηματολόγια παρακολούθησης. 7.506 άνθρωποι έτρωγαν ψάρι, αλλά καθόλου κρέας στην αρχή της μελέτης και το 57% αυτών των συμμετεχόντων που ολοκλήρωσαν τα δεύτερα ερωτηματολόγια για τη διατροφή παρέμειναν ιχθυοφάγοι. 16.254 άνθρωποι ξεκίνησαν ως χορτοφάγοι ή βίγκαν, χωρίς να τρώνε καθόλου κρέας ή ψάρι και το 73% εξακολουθούσε να απέχει με βάση τα διατροφικά ερωτηματολόγια παρακολούθησης.]

Η υγεία των συμμετεχόντων παρακολουθήθηκε μέσω ιατρικών αρχείων μέχρι τον Μάρτιο του 2016, κατά τη διάρκεια των οποίων υπήρχαν 2.820 περιστατικά στεφανιαίας νόσου και 1.072 περιπτώσεις εγκεφαλικού επεισοδίου.

Όταν έλαβαν υπόψη παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τα αποτελέσματα, συμπεριλαμβανομένων της ηλικίας, του φύλου, της κατάστασης καπνίσματος και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ιχθυοφάγοι είχαν μειωμένο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων κατά 13% σε σύγκριση με τους κρεατοφάγους, ενώ οι χορτοφάγοι και τα βίγκαν είχαν χαμηλότερο κίνδυνο κατά 22%.

Οι χορτοφάγοι είχαν 20% μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, ιδιαίτερα αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου, από ό, τι οι κρεατοφάγοι. Δεν υπήρχε ξεκάθαρη επίδραση στους ιχθυοφάγους.

Συνολικά, τα ευρήματα έδειξαν ότι κατά τη διάρκεια μιας δεκαετούς περιόδου, υπήρχαν 10 λιγότερες περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου σε βίγκαν και χορτοφάγους από ό, τι στους ανθρώπους που κατανάλωναν κρέας ανά 1.000 άτομα, αλλά και άλλες τρεις περιπτώσεις εγκεφαλικού επεισοδίου.

Κάθε χρόνο, περίπου 100.000 άνθρωποι στο Ηνωμένο Βασίλειο θα υποστούν καρδιακή προσβολή.

Και περίπου 100.000 περισσότεροι θα βιώσουν ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.

Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ισχαιμικές, όπου η παροχή αίματος σταματά, ως αποτέλεσμα καρδιακής νόσου.

Το 15% όμως των περιπτώσεων είναι αιμορραγικές, όπου ένα αδύναμο αιμοφόρο αγγείο που τροφοδοτεί τον εγκέφαλο σκάει ξαφνικά, ως αποτέλεσμα ανευρύσματος ή αυξημένης αρτηριακής πίεσης.

Η Dr. Tammy Tong, διατροφική επιδημιολόγος και πρώτη συγγραφέας της μελέτης από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, πρότεινε έναν λόγο για τον οποίο οι χορτοφάγοι ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου: μπορεί να οφείλεται σε χαμηλότερα επίπεδα χοληστερόλης, γεγονός που θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου, του υποτύπου που βρέθηκε να είναι υψηλότερος στους χορτοφάγους. Οι ερευνητές είπαν ότι οι εν λόγω χορτοφάγοι και βίγκαν στη μελέτη είχαν χαμηλότερα επίπεδα στην κυκλοφορία αρκετών θρεπτικών ουσιών, όπως η βιταμίνη Β12, η βιταμίνη D, απαραίτητα αμινοξέα και μακράς αλύσου πολυακόρεστα λιπαρά οξέα που μπορεί να συμβάλουν στον αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι αιτία αιμορραγικού εγκεφαλικού επεισοδίου, οπότε είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τον λόγο για αυτά τα αποτελέσματα. Δεν γνωρίζουμε κανένα πιθανό μηχανισμό με τον οποίο η κατανάλωση χορτοφαγικής διατροφής θα μπορούσε να αυξήσει την αρτηριακή σας πίεση.

«Παρατηρήσαμε χαμηλότερα ποσοστά ισχαιμικής καρδιακής νόσου στους ιχθυοφάγους και στους χορτοφάγους απ’ ό, τι στους κρεατοφάγους, που φαίνεται να οφείλεται, τουλάχιστον εν μέρει, σε χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος και χαμηλότερα ποσοστά υψηλής αρτηριακής πίεσης, υψηλής χοληστερόλης αίματος, διαβήτη που σχετίζονται με αυτές τις δίαιτες», εξήγησαν οι ερευνητές. Οι λιγότερες περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου στους χορτοφάγους από ό, τι στους κρεατοφάγους μπορεί να οφείλονται στο ότι οι χορτοφάγοι έτειναν να είναι νεότεροι από τους κρεατοφάγους, ήταν πιο σωματικά δραστήριοι και λιγότερο πιθανό να κάπνιζαν, και έτσι να μην οφείλονται τόσο στις διατροφικές τους συνήθειες. Οι χορτοφάγοι προσέχουν περισσότερο την υγεία τους από ό, τι οι κρεατοφάγοι και είναι φυσικό να έχουν σε γενικές γραμμές καλύτερη υγεία. Ποια θα ήταν τα αποτελέσματα αν συγκρίνονταν υγιεινιστές χορτοφάγοι με υγιεινιστές κρεατοφάγους και όχι με κρεατοφάγους του γενικού πληθυσμού που δεν προσέχουν την υγεία τους; Είναι πολύ πιθανό και οι υγιεινιστές κρεατοφάγοι να είχαν χαμηλά ποσοστά ισχαιμικής καρδιακής νόσου. Επίσης η άποψη των ερευνητών ότι οι χορτοφάγοι είχαν χαμηλότερα ποσοστά ισχαιμικής καρδιακής νόσου, διότι μεταξύ άλλων είχαν χαμηλότερα ποσοστά υψηλής χοληστερόλης αίματος ελέγχεται εσφαλμένη, διότι υπάρχουν ισχυρές αποδείξεις που δείχνουν ότι η χοληστερίνη δεν σχετίζεται με την καρδιοπάθεια σε αντίθεση με την ευρέως διαδεδομένη άποψη συσχέτισης της χοληστερίνης με τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Επιπλέον, υπάρχει άλλη μελέτη που δείχνει ότι η μακροχρόνια χορτοφαγία μπορεί να οδηγήσει σε γενετικές μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας. Μπορείτε να διαβάσετε τη μελέτη εδώ. Επομένως είναι αμφισβητήσιμο το αν η χορτοφαγία προστατεύει από την εμφάνιση στεφανιαίας νόσου. Στην πραγματικότητα η χορτοφαγία μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπάθειας.

Η ομάδα αναγνώρισε ότι η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο British Medical Journal, είχε περιορισμούς, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι βασίζεται σε αυτο-αναφορά. Επίσης κυρίως αφορούσε λευκούς που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, οπότε δεν είναι σαφές εάν τα αποτελέσματα θα ίσχυαν σε άλλους πληθυσμούς. Αυτή ήταν μια μελέτη κοόρτης. Οι μελέτες κοόρτης είναι χρήσιμες για τη διερεύνηση των δεσμών μεταξύ των παραγόντων κινδύνου (όπως οι διαφορετικοί τύποι δίαιτας) και των αποτελεσμάτων (όπως οι καρδιακές παθήσεις και τα εγκεφαλικά επεισόδια). Αλλά δεν μπορούν να μας πουν αν αυτοί οι παράγοντες κινδύνου προκαλούν άμεσα ορισμένα αποτελέσματα. Επίσης, όπως αναφέραμε, η μελέτη βασίστηκε στην αυτοαναφορά και οι διαφορές στα αποτελέσματα της υγείας μπορεί να σχετίζονται περισσότερο με άλλους παράγοντες του τρόπου ζωής που δεν εξετάστηκαν στη μελέτη.

Η Tracy Parker, διαιτολόγος στο British Heart Foundation, δήλωσε: «Αυτή η μελέτη παρέχει περαιτέρω στοιχεία ότι η κατανάλωση περισσότερων φυτικών τροφών μπορεί να μας βοηθήσει να μειώσουμε τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων. Ωστόσο, διαπίστωσε επίσης ότι οι χορτοφάγοι, συμπεριλαμβανομένων των βίγκαν, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου από όσους τρέφονται με κρέας – πιθανώς λόγω έλλειψης ορισμένων θρεπτικών ουσιών. Ενώ αυτό είναι ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα, αυτή η μελέτη είναι παρατηρητική και δεν μας παρέχει αρκετά στοιχεία, έτσι θα χρειαστεί περισσότερη έρευνα στον τομέα αυτό».

ΠΗΓΕΣ

1. Tong TYN, Appleby PN, Bradbury KE, et al. Risks of ischaemic heart disease and stroke in meat eaters, fish eaters, and vegetarians over 18 years of follow-up: results from the prospective EPIC-Oxford study, BMJ. Published online 4 September 2019 https://www.bmj.com/content/366/bmj.l4897
2. Vegetarian diets and health, BMJ. Published online 4 September 2019, https://www.bmj.com/content/366/bmj.l5272
3. Young S., Vegan and vegetarian diets linked to increased risk of stroke, study finds, Thursday 5 September 2019, https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/vegan-vegetarian-food-benefits-plant-based-diet-stroke-heart-disease-meat-a9092401.html
4. Donelly L., Vegetarians and vegans have a higher risk of stroke than those who eat meat, study finds, 5 September 2019, https://www.telegraph.co.uk/news/2019/09/05/vegetarians-have-higher-risk-stroke-eat-meat-study-finds/
5. The Guardian, Being vegetarian ‘lowers heart disease risk but increases chance of stroke’, https://www.theguardian.com/society/2019/sep/04/being-vegetarian-lowers-heart-disease-risk-but-increases-chance-of-stroke
6. Gander K., Vegetarian, Vegan Diets Linked to Lower Heart Disease Risk, but Higher Risk of Stroke, 4 September 2019, https://www.newsweek.com/vegetarian-vegan-diets-heart-disease-stroke-risk-1457389
7. Rapaport L., Vegetarians have higher risk for stroke, lower heart disease risk, September 18, 2019, https://www.reuters.com/article/us-health-diet-stroke/vegetarians-have-higher-risk-for-stroke-lower-heart-disease-risk-idUSKBN1W32ME
8. Parkisnon K., Vegans and vegetarians may have higher stroke risk, 5 September 2019, https://www.bbc.com/news/health-49579820
9. Reinberg S., Vegetarians may face higher stroke risk, 5 September 2019, https://www.webmd.com/diet/news/20190905/vegetarians-may-face-higher-stroke-risk#1

Μάριος Δημόπουλος

Διατροφοπαθητικός-Συγγραφέας

Υποψήφιος PhD in Integrative Medicine

Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition

Μέλος του American Association of Drugless Practitioners

Μέλος του American Association of Nutritional Consultants

Μέλος του Canadian Association of Natural Nutritional Practitioners

Μέλος της Association for Natural Medicine in Europe

Μέλος του Παγκύπριου Συνδέσμου Διατροφολόγων