Η υπόθεσή του Δρ. Cannell δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό Epidemiology and Infection το 2006 (6). Ας δούμε τι γράφει στη μελέτη: «Το 1981, ο R. Edgar Hope-Simpson πρότεινε ότι ένα “εποχιακό ερέθισμα” στενά συνδεδεμένο με την ηλιακή ακτινοβολία εξηγούσε την αξιοσημείωτη εποχικότητα της επιδημικής γρίπης. Η ηλιακή ακτινοβολία ενεργοποιεί την ισχυρή εποχική παραγωγή βιταμίνης D στο δέρμα. η ανεπάρκεια βιταμίνης D είναι κοινή κατά τη διάρκεια του χειμώνα και η ενεργοποιημένη βιταμίνη D 1,25 (OH) 2D, μια στεροειδής ορμόνη, έχει βαθιές επιπτώσεις στην ανθρώπινη ανοσία. Η 1,25 (OH) 2D δρα ως ρυθμιστής του ανοσοποιητικού συστήματος, αποτρέποντας την υπερβολική έκφραση φλεγμονωδών κυτοκινών και αυξάνοντας το δυναμικό “οξειδωτικής έκρηξης” των μακροφάγων. Ίσως το πιο σημαντικό, διεγείρει σημαντικά την έκφραση ισχυρών αντιμικροβιακών πεπτιδίων, τα οποία υπάρχουν σε ουδετερόφιλα, μονοκύτταρα, φυσικά φονικά κύτταρα και σε επιθηλιακά κύτταρα που βρίσκονται στην αναπνευστική οδό όπου παίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του πνεύμονα από τη μόλυνση. Εθελοντές που εμβολιάστηκαν με ζωντανούς εξασθενημένους ιούς της γρίπης είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν πυρετό και ορολογικές ενδείξεις ανοσοαπόκρισης το χειμώνα. Η ανεπάρκεια της βιταμίνης D προδιαθέτει τα παιδιά σε λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Η υπεριώδης ακτινοβολία (είτε από τεχνητές πηγές είτε από ηλιακό φως) μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης ιογενών αναπνευστικών λοιμώξεων, όπως συμβαίνει και με το μουρουνέλαιο (που περιέχει βιταμίνη D). Μια επεμβατική μελέτη έδειξε ότι η βιταμίνη D μειώνει τη συχνότητα εμφάνισης αναπνευστικών λοιμώξεων στα παιδιά. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η βιταμίνη D, ή η έλλειψή της, μπορεί να είναι το «εποχιακό ερέθισμα» της Hope-Simpson».
Μια νέα θεωρία γιατί παθαίνουμε γρίπη τον χειμώνα. Η αιτία είναι τα χαμηλά επίπεδα μιας βιταμίνης!
Ακολούθησε στη συνέχεια μια άλλη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Virology Journal το 2008 (21). Το επόμενο έτος, η μεγαλύτερη εθνική αντιπροσωπευτική μελέτη (22) του είδους της μέχρι σήμερα ανακάλυψε ότι τα άτομα με τα χαμηλότερα επίπεδα βιταμίνης D ανέφεραν ότι είχαν πολύ περισσότερα κρυολογήματα ή κρούσματα γρίπης. Συμπερασματικά, ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Δρ Adit Ginde δήλωσε: «Τα ευρήματα της μελέτης μας υποστηρίζουν έναν σημαντικό ρόλο για τη βιταμίνη D στην πρόληψη των κοινών αναπνευστικών λοιμώξεων, όπως το κρυολόγημα και η γρίπη. Τα άτομα με κοινές ασθένειες των πνευμόνων, όπως το άσθμα ή το εμφύσημα, μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις αναπνευστικές λοιμώξεις από έλλειψη βιταμίνης D».
Το 2017, μια επιστημονική ανασκόπηση (23) από 25 τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες (σύνολο 11.321 συμμετέχοντες ηλικίας 0-95 ετών) επιβεβαίωσε ότι η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D ενισχύει την ανοσία και μειώνει τα ποσοστά κρυολογήματος και γρίπης. Ας δούμε τι ανέφεραν οι ερευνητές (24): «Τα άτομα που λάμβαναν ημερήσια ή εβδομαδιαία συμπληρώματα βιταμίνης D ήταν λιγότερο πιθανό να αναφέρουν οξείες αναπνευστικές λοιμώξεις, όπως γρίπη ή κοινό κρυολόγημα, από όσους δεν είχαν. Για τα άτομα με τις σημαντικότερες ανεπάρκειες της βιταμίνης D (επίπεδα στο αίμα κάτω από 10 [ng/mL)), η λήψη συμπληρώματος βιταμίνης D μειώνει τον κίνδυνο αναπνευστικής μόλυνσης κατά το ήμισυ. Τα άτομα με υψηλότερα επίπεδα βιταμίνης D παρουσίασαν επίσης μικρή μείωση του κινδύνου: περίπου το 10%, το οποίο είναι περίπου ίσο με το προστατευτικό αποτέλεσμα του ενέσιμου εμβολίου κατά της γρίπης». Με άλλα λόγια, για τα άτομα με ανεπάρκεια βιταμίνης D η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D ήταν πολύ πιο αποτελεσματική από ό, τι το αντιγριπικό εμβόλιο. Συνολικά, σύμφωνα με τη μελέτη, ένα άτομο θα απαλλαγεί από τη μόλυνση για κάθε 33 που παίρνουν συμπληρώματα βιταμίνης D. Αυτό είναι πιο αποτελεσματικό από τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, ο οποίος πρέπει να θεραπεύσει 40 για να αποτρέψει μία περίπτωση (25). Μεταξύ εκείνων με σοβαρή ανεπάρκεια βιταμίνης D κατά την έναρξη της μελέτης, ο NNT (Αριθμός που Χρειάζεται για Θεραπεία) ήταν 4. Με άλλα λόγια, εάν έχετε ανεπάρκεια σε βιταμίνη D, η λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D είναι 10 φορές πιο αποτελεσματική από το εμβόλιο της γρίπης. Σύμφωνα με αυτή τη διεθνή ερευνητική ομάδα, τα συμπληρώματα βιταμίνης D θα μπορούσαν να αποτρέψουν περισσότερα από 3,25 εκατομμύρια κρυολογήματα και γρίπες κάθε χρόνο μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο (25). Ένας από τους ερευνητές, ο καθηγητής Adrian Martineau, δήλωσε: “Υποθέτοντας ότι ο πληθυσμός του Ηνωμένου Βασιλείου είναι 65 εκατομμύρια και ότι το 70% έχει τουλάχιστον μία οξεία αναπνευστική λοίμωξη κάθε χρόνο, τότε η ημερήσια ή εβδομαδιαία λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης D θα έχει ως αποτέλεσμα 3,25 εκατομμύρια λιγότεροι άνθρωποι να έχουν τουλάχιστον μία οξεία αναπνευστική λοίμωξη το χρόνο». Υπήρχαν μεγαλύτερα οφέλη για εκείνους που έπαιρναν χάπια ημερησίως ή εβδομαδιαίως – και όχι σε μηνιαίες υπερδόσεις – και σε άτομα που είχαν έλλειψη κατά πρώτο λόγο.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2010 (26) οι ερευνητές διερεύνησαν την επίδραση της βιταμίνης D στη συχνότητα της εποχικής γρίπης Α σε μαθητές. Η τυχαιοποιημένη, διπλή τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη συμπεριέλαβε 430 παιδιά, τα μισά από τα οποία λάμβαναν 1200 IU βιταμίνης D3 ημερησίως ενώ τα άλλα μισά λάμβαναν εικονικό φάρμακο (placebo). Συνολικά, τα παιδιά στην ομάδα θεραπείας ήταν κατά 42% λιγότερο πιθανό να έχουν γρίπη. Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης: «Αυτή η μελέτη δείχνει ότι η χορήγηση συμπληρωμάτων βιταμίνης D3 κατά τη διάρκεια του χειμώνα μπορεί να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης της γρίπης Α, ειδικά σε συγκεκριμένες υποομάδες μαθητών». Ομοίως, σε μια δοκιμή 3 ετών που δημοσιεύθηκε το 2007 στο περιοδικό Επιδημιολογία και Μόλυνση (Epidemiology and Infection), μετεμμηνοπαυσιακές αφροαμερικανίδες που λάμβαναν 2000 IU βιταμίνης D ημερησίως ανέφεραν σημαντικά λιγότερη συχνότητα εμφάνισης της γρίπης σε σύγκριση με εκείνες που έλαβαν εικονικό φάρμακο (28).
Μια άλλη μελέτη (27) που δημοσιεύθηκε το 2010 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα Τ-κύτταρα που καταπολεμούν τις μολύνσεις χρειάζονται βοήθεια από τη βιταμίνη D για να ενεργοποιηθούν. Αυτός είναι άλλος ένας μηχανισμός που βοηθάει να εξηγηθεί γιατί η βιταμίνη D είναι τόσο αποτελεσματική ενάντια στις μολύνσεις. Όταν ένα κύτταρο Τ αναγνωρίζει ξένους εισβολείς όπως βακτήρια ή ιούς, στέλνει σήματα ενεργοποίησης στο γονίδιο του υποδοχέα βιταμίνης D (VDR). Το γονίδιο VDR στη συνέχεια αρχίζει να παράγει μια πρωτεΐνη που δεσμεύει τη βιταμίνη D στο Τ κύτταρο. Ένα μεταγενέστερο αποτέλεσμα αυτού είναι η παραγωγή πρωτεΐνης PLC-gamma1, η οποία στη συνέχεια επιτρέπει στο Τ κύτταρο να καταπολεμήσει τη λοίμωξη. Ο επικεφαλής ερευνητής Carsten Geisler ανέφερε (29): «Όταν ένα Τ κύτταρο εκτίθεται σε ένα ξένο παθογόνο, επεκτείνει μια συσκευή σηματοδότησης ή «κεραία» γνωστή ως υποδοχέας βιταμίνης D, με την οποία αναζητά βιταμίνη D. Αυτό σημαίνει ότι το Τ κύτταρο πρέπει να έχει βιταμίνη D αλλιώς η ενεργοποίηση του κυττάρου θα σταματήσει. Εάν τα Τ κύτταρα δεν μπορούν να βρουν αρκετή βιταμίνη D στο αίμα, δεν θα αρχίσουν να κινητοποιούνται».
Γίνεται λοιπόν κατανοητό γιατί τα αντιγριπικά εμβόλια δεν είναι τόσο αποτελεσματικά. Τα εμβόλια κατά της γρίπης δεν κάνουν τίποτα για την αντιμετώπιση του υποκείμενου προβλήματος της έλλειψης βιταμίνης D, το οποίο εμποδίζει αποτελεσματικά το ανοσοποιητικό σας σύστημα από το να λειτουργεί σωστά.
Θεωρητικά, τα συμπληρώματα βιταμίνης D μπορούν να παράγουν μια επαρκή ποσότητα καθελισιδίνης (cathelicidin) (ένα φυσικό αντιμικροβιακό και αντι-ιικό) για να θεραπεύσουν ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού όπως το κοινό κρυολόγημα. Επιπλέον, τα στοιχεία δείχνουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα της βιταμίνης D συνδέονται με μειωμένο κίνδυνο προσβολής από εποχιακή ιογενή λοίμωξη.
Η βιταμίνη D παράγεται στο δέρμα από τον πρόδρομό της 7-dehydrocholesterol μετά από διέγερση με υπεριώδες φως Β (UVB) (π.χ. ηλιακό φως). Στη συνέχεια τελικά μετατρέπεται σε 1,25-dihydroxyvitamin D3, η οποία συνδυάζεται με τους υποδοχείς της βιταμίνης D για να προκαλέσει μια ανοσολογική απόκριση, η οποία μπορεί να είναι αποτελεσματική κατά της λοίμωξης από γρίπη.
Διαβάστε συμπληρωματικά και το άρθρο μου: Τα αντιγριπικά εμβόλια είναι αναποτελεσματικά για τους ηλικιωμένους και τα βρέφη
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Beard JA, Bearden A, Striker R. Vitamin D and the anti-viral state. J ClinVirol. 2011;50(3):194-200. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21242105
- Grant WB, Goldstein M, Mascitelli L. Ample evidence exists from human studies that vitamin D reduces the risk of selected bacterial and viral infections. ExpBiol Med. 2010;235(12):1395-1396. https://www.researchgate.net/publication/49695739_Ample_evidence_exists_from_human_studies_that_vitamin_D_reduces_the_risk_of_selected_bacterial_and_viral_infections
- Berry DJ, Hesketh K, Power C, Hypponen E. Vitamin D status has a linear association with seasonal infections and lung function in British adults. Br J Nutr. 2011;106(9):1433-40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21736791
- Cannell JJ. The difference between a prophet and a madman. Br J Nutr. 2011;106(9):1317-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21736783
- Cannell JJ, Hollis BW. Use of vitamin D in clinical practice. Altern Med Rev. 2008;13(1):6-20. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18377099
- Cannell JJ, Vieth R, Umhau JC, et al. Epidemic influenza and vitamin D. Epidemiol Infect. 2006 Dec;134(6):1129-40. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16959053
- Holick MF. Sunlight and vitamin D for bone health and prevention of autoimmune diseases, cancers, and cardiovascular disease. Am J Clin Nutr. 2004 Dec;80(6 Suppl):1678S-88S. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15585788
- Epidemic Influenza And Vitamin D, 2006 http://www.medicalnewstoday.com/medicalnews.php?newsid=51913
- Hope-Simpson RE. The role of season in the epidemiology of influenza. J Hyg (Lond). 1981 Feb;86(1):35-47. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7462597
- Shek LP, Lee BW. Epidemiology and seasonality of respiratory tract virus infections in the tropics. Paediatr Respir Rev. 2003 Jun;4(2):105-11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12758047
- Kobasa D, Takada A, Shinya K, et al. Enhanced virulence of influenza A viruses with the haemagglutinin of the 1918 pandemic virus. Nature. 2004 Oct 7;431(7009):703-7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15470432
- Chan MC, Cheung CY, Chui WH, et al. Proinflammatory cytokine responses induced by influenza A (H5N1) viruses in primary human alveolar and bronchial epithelial cells. Respir Res. 2005;6135. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16283933
- Beigel JH, Farrar J, Han AM, et al. Avian influenza A (H5N1) infection in humans. N Engl J Med. 2005 Sep 29;353(13):1374-85. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16192482
- Hewison M, Zehnder D, Chakraverty R, Adams JS. Vitamin D and barrier function: a novel role for extra-renal 1 alpha-hydroxylase. Mol Cell Endocrinol. 2004 Feb 27;215(1-2):31-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15026172
- Helming L, Bose J, Ehrchen J, et al. 1alpha,25-Dihydroxyvitamin D3 is a potent suppressor of interferon gamma-mediated macrophage activation. Blood. 2005 Dec 15;106(13):4351-8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16118315
- Wang TT, Nestel FP, Bourdeau V, et al. Cutting edge: 1,25-dihydroxyvitamin D3 is a direct inducer of antimicrobial peptide gene expression. J Immunol. 2004 Sep 1;173(5):2909-12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15322146
- Liu PT, Stenger S, Li H, et al. Toll-like receptor triggering of a vitamin D-mediated human antimicrobial response. Science. 2006 Mar 24;311(5768):1770-3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16497887
- Reddy KV, Yedery RD, Aranha C. Antimicrobial peptides: premises and promises. Int J Antimicrob Agents. 2004 Dec;24(6):536-47. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15555874
- Hiemstra PS, Fernie-King BA, McMichael J, Lachmann PJ, Sallenave JM. Antimicrobial peptides: mediators of innate immunity as templates for the development of novel anti-infective and immune therapeutics. Curr Pharm Des. 2004;10(23):2891-905. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15379675
- Laube DM, Yim S, Ryan LK, Kisich KO, Diamond G. Antimicrobial peptides in the airway. Curr Top Microbiol Immunol. 2006;306:153-82. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16909921
- Cannell, J.J., Zasloff, M., Garland, C.F. et al. On the epidemiology of influenza. Virol J 5, 29 (2008). https://virologyj.biomedcentral.com/articles/10.1186/1743-422X-5-29
- Ginde AA, MD, Mansbach JM, Camargo CA. Association between serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract infection in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Arch Intern Med. 2009;169(4):384-390. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19237723
- Martineau AR, Jolliffe DA, Hooper RL. Vitamin D supplementation to prevent acute respiratory tract infections: systematic review and meta-analysis of individual participant data. BMJ 2017;356:i6583. https://www.bmj.com/content/356/bmj.i6583
- Amanda MacMillan, Here’s How to Avoid Catching Colds and the Flu, February 16, 2017 https://time.com/4672626/vitamin-d-cold-flu/
- James Gallagher, Vitamin D pills ‘could stop colds or flu’ https://www.bbc.com/news/health-38988982
- Urashima M, Segawa T, Okazaki M, et al. Randomized trial of vitamin D supplementation to prevent seasonal influenza A in schoolchildren. Am J Clin Nutr. 2010 May;91(5):1255-60. https://academic.oup.com/ajcn/article/91/5/1255/4597253
- von Essen MR, Kongsbak M, Schjerling P, et al. Vitamin D controls T cell antigen receptor signaling and activation of human T cells. Nat Immunol. 2010 Apr;11(4):344-9. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20208539
- Aloia JF, Li-Ng M. Re: epidemic influenza and vitamin D. Epidemiology and infection. Oct 2007;135(7):1095-1096; author reply 1097-1098. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17352842
- https://www.foodconsumer.org/newsite/Nutrition/Vitamins/vitamin_d_deficiency_is_why_you_get_flu_0703100554.html
Μάριος Δημόπουλος
Φυσικοπαθητικός (Doctor of Naturopathy)-Διατροφοπαθητικός-Συγγραφέας
Υποψήφιος PhD in Integrative Medicine
Μέλος της American Naturopathic Medical Association
Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition
Μέλος του American Association of Drugless Practitioners
Μέλος του American Association of Nutritional Consultants
Μέλος του Canadian Association of Natural Nutritional Practitioners
Μέλος της Association for Natural Medicine in Europe
Μέλος της Society of Complementary Alternative and Holistic Practitioners
Μέλος του Επαγγελματικού Σωματείου Συμπληρωματικής Ιατρικής και Ανθρωπιστικών Επιστημών (Ε.Σ.Σ.Ι.Α.Σ.)