Στην ιστοσελίδα Protagon δημοσιεύθηκε άρθρο με τίτλο «Κι όμως, η κρητική διατροφή είναι “επιστημονικό λάθος”».
Ας δούμε τι γράφει το δημοσίευμα αυτό:
«Έλληνες και βρετανοί επιστήμονες απέδειξαν ότι τελικά δεν είναι η καλή διατροφή, αλλά τα γονίδια που έχουν οι περισσότεροι κάτοικοι στον Μυλοπόταμο Ρεθύμνου. Οι αναλύσεις του DNA ανέτρεψαν δεδομένα 60 ετών. Tο Protagon μίλησε με την επικεφαλής της έρευνας, καθηγήτρια Ελευθερία Ζεγγίνη.
Η κρητική διατροφή αποτέλεσε αντικείμενο εκατοντάδων επιστημονικών ερευνών. Τα αποτελέσματα την παρουσίαζαν ως υποδειγματική για την υγεία και τη μακροζωία. Όλες οι μελέτες όμως βασίζονταν σε δύο παράγοντες: Τα επιδημιολογικά δεδομένα, δηλαδή το μέσο όρο ζωής και τη συχνότητα εμφάνισης κάποιων ασθενειών και στην αναζήτηση βασικών συστατικών της διατροφής, όπως είναι το ελαιόλαδο, το ψάρι, τα όσπρια κ.λπ. Η εξέλιξη της επιστήμης όμως ήρθε να δώσει ένα «δυνατό χαστούκι» και να καταρρίψει δεδομένα 60 ετών. Οι αναλύσεις του DNA παρέχουν πλέον αδιάσειστα στοιχεία για το πώς και το γιατί.
Την ανατροπή σε αυτήν την περίπτωση έκαναν έλληνες και βρετανοί επιστήμονες, οι οποίοι απέδειξαν ότι τελικά δεν είναι η διατροφή καλή, αλλά τα γονίδια που έχουν οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής. Στο πλαίσιο έρευνας που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature με επικεφαλής την βολιώτισσα καθηγήτρια Ελευθερία Ζεγγίνη, υπεύθυνη γενετικής έρευνας στο Ινστιτούτο Wellcome Trust Sanger του Κέιμπριτζ, ξεκαθαρίστηκε ότι ένα γονίδιο είναι αυτό που προστατεύει την καρδιά όσων ζουν στα χωριά του Μυλοπόταμου Ρεθύμνου και όχι η διατροφή. Ο λόγος που επέλεξαν τη συγκεκριμένη περιοχή οι επιστήμονες, ήταν ότι οι κάτοικοι του Μυλοποτάμου τρώνε αρκετά ζωικά λίπη, αλλά η υγεία τους είναι καλή και συνήθως ζούνε πολλά χρόνια. Στην έρευνα αναλύθηκε πλήρως το γονιδίωμα 250 κατοίκων της περιοχής. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν μια νέα παραλλαγή γονιδίου (rs145556679), άγνωστη έως τώρα, που έχει προστατευτικές ιδιότητες για την καρδιά. Χάρη σε αυτό το γονίδιο, ένας άνθρωπος έχει εκ φύσεως χαμηλότερα επίπεδα κακής χοληστερίνης (LDL) και χαμηλότερα επίπεδα τριγλυκεριδίων. Με αυτόν τον γενετικό τρόπο μειώνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακής νόσου, ακόμη κι αν δεν κάνει ιδιαίτερα υγιεινή διατροφή.
Η εν λόγω παραλλαγή αυτού του γονιδίου πιθανότατα είναι μοναδική στον πληθυσμό του Μυλοπόταμου. Μέχρι σήμερα, οι γενετικές αναλύσεις σε χιλιάδες Ευρωπαίους έχουν φέρει στο φως ένα μόνο αντίγραφο του συγκεκριμένου γονιδίου σε έναν μοναδικό άνθρωπο στην Τοσκάνη της Ιταλίας. Η μελέτη αποτελεί συνέχεια της έρευνας MANOLIS που είχε γίνει στα γονίδια κατοίκων των Ανωγείων και των γύρω ορεινών χωριών του Μυλοποτάμου στην Κρήτη. Όπως είχε προέκυψε το πρώτο μέρος της έρευνας, οι κάτοικοι των περιοχών αυτών έχουν πολύ συχνή μια καλή μετάλλαξη στα γονίδιά τους (40 φορές πιο συχνή από ό,τι σε άλλους Ευρωπαίους) η οποία μειώνει τα τριγλυκερίδια και αυξάνει την καλή χοληστερίνη στο αίμα. Η συγκεκριμένη μελέτη με την ονομασία MANOLIS (Minoan Isolates) αποτέλεσε μέρος ενός μεγαλύτερου προγράμματος που ονομάζεται HELIC. Το κρητικό όνομά της έχει συναισθηματική αξία, καθώς είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Μανώλη Γιαννακάκη, στενού φίλου της κυρίας Ζεγγίνη, ο οποίος πριν από μερικά χρόνια και σε ηλικία μόλις 32 ετών έχασε τη ζωή του σε αυτοκινητικό δυστύχημα».
Ποια είναι η Ελευθερία Ζεγγίνη
Η Ελευθερία Ζεγγίνη με καταγωγή από τον Βόλο σπούδασε βιολογία στο πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ (UMIST), από όπου και πήρε το διδακτορικό της το 2003. Από το 2008 διδάσκει και διεξάγει γενετική έρευνα στο Welcome Trust Sanger Institute ως επικεφαλής της ομάδας Αναλυτικής Γονιδιωματικής Σύνθετων Χαρακτηριστικών, έχοντας ήδη πολλές δημοσιεύσεις σε κορυφαία επιστημονικά περιοδικά. Τα τελευταία χρόνια έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 150 επιστημονικά άρθρα με σημαντικές ανακαλύψεις κληρονομικών παραγόντων που προδιαθέτουν για παχυσαρκία, διαβήτη, οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, υπερλιπιδαιμία κ.ά. Εχει διακριθεί μάλιστα ως η καλύτερη ανερχόμενη ερευνήτρια από πολλούς επιστημονικούς οργανισμούς (Society for Rheumatology το 2002, European League Against Rheumatism το 2003, University of Oxford Medical Division το 2007 και European Association for the Study of Diabetes το 2008). Το 2016, το Πανεπιστήμιο του Λέστερ τής απένειμε τον τίτλο της επίτιμης καθηγήτριας ως αναγνώριση της συνδρομής της στον χώρο της Γενετικής.

Ελευθερία Ζεγγίνη
ΣΧΟΛΙΟ ΜΑΡΙΟΥ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ
Το 2011 είχα γράψει ένα βιβλίο με τίτλο «Χοληστερίνη: Ένας σύγχρονος μύθος». Σε αυτό το βιβλίο είχα αποδείξει ότι η χοληστερίνη των τροφών και τα κορεσμένα ζωικά λίπη δεν αυξάνουν τον κίνδυνο καρδιοπάθειας και ότι η χοληστερίνη στον ορό δεν αποτελεί παράγοντα καρδιαγγειακού κινδύνου. Πρόχειρο παράδειγμα το δήθεν «Γαλλικό παράδοξο». Οι Γάλλοι τρώνε πολλά ζωικά λίπη και όμως έχουν άριστη καρδιαγγειακή υγεία. Πολλοί επιστήμονες προσπαθούν να δικαιολογήσουν αυτό, ισχυριζόμενοι ότι ευθύνεται το κόκκινο κρασί πλούσιο σε ρεσβερατρόλη που πίνουν οι Γάλλοι. Παρά την ευρεία διάδοση που έχει αυτή η θεωρία, δεν είναι παρά ένας επιστημονικός μύθος. Δεν είναι μόνο οι Γάλλοι που τρώνε πολλά κορεσμένα λίπη και έχουν άριστη καρδιαγγειακή υγεία. Είναι και οι Ελβετοί. Οι Ελβετοί έχουν τη δεύτερη κατανάλωση κορεσμένου λίπους στην Ευρώπη και είναι το μόνο έθνος της Ευρώπης που έρχεται κοντά στα πολύ χαμηλά ποσοστά καρδιοπάθειας. Είναι και οι Μασάι της Αφρικής, των οποίων η διατροφή αποτελείται αποκλειστικά από κρέας και γάλα των ζώων τους. Είναι και οι Εσκιμώοι. Για τους Εσκιμώους έχουν ισχυριστεί ότι ευθύνονται τα πολλά ωμέγα-3 λιπαρά οξέα που καταναλώνουν, αλλά τι θα πούμε για τους Ελβετούς ή τους Μασάι;
Ο Dr. Weston Price από το Cleveland του Ohio ήταν ένας φημισμένος οδοντίατρος που είχε λαμπρή καριέρα τη δεκαετία του 1930. Ο Dr. Price είχε ακούσει φήμες για ιθαγενείς κουλτούρες, όπου πρωτόγονοι άνθρωποι ζούσαν μια ευτυχισμένη ζωή χωρίς ασθένειες. Του γεννήθηκε μια ιδέα – γιατί να μην πάει να βρει αυτούς τους ανθρώπους και να εξακριβώσει αν πράγματι είναι υγιείς και αν όντως είναι, να εξακριβώσει τι κάνουν για να διατηρούν τους εαυτούς τους υγιείς. Όντας οικονομικά αυτάρκης, αυτός και η γυναίκα του ξεκίνησαν να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο σε απομονωμένες περιοχές. Αυτός έψαχνε για υγιείς ανθρώπους που δεν είχαν έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό εκείνο τον καιρό. Ο Dr. Price και η γυναίκα του ταξίδεψαν σχεδόν παντού. Ταξίδεψαν σε απομονωμένα χωριά των Ελβετικών Άλπεων, στα νησιά των παραλίων της Σκωτίας, Στα βουνά των Άνδεων στο Περού, σε διάφορες απομονωμένες περιοχές της Αφρικής, στα νησιά της Πολυνησίας, στην Αυστραλία, στη Νέα Ζηλανδία, στα δάση του βόρειου Καναδά, ακόμα και στον Αρκτικό Κύκλο. Συνολικά, ο Price επισκέφθηκε 14 ομάδες ιθαγενών. Η διατροφή των υγιών πληθυσμών που μελέτησε ο Dr. Price ήταν πλούσια σε ζωικές πρωτεΐνες και ζωικά λίπη. Το τελευταίο πιο σημαντικό χαρακτηριστικό των ιθαγενών διατροφών που ο Price βρήκε, ήταν ότι ήταν πλούσιες σε λίπος, ιδιαίτερα σε ζωικό λίπος. Είτε από έντομα, είτε από αυγά, είτε από ψάρια, είτε από θηράματα είτε από εξημερωμένα κοπάδια, οι πρωτόγονοι άνθρωποι ήξεραν ότι θα γίνονταν άρρωστοι, αν δεν κατανάλωναν αρκετό λίπος.
Εξερευνητές εκτός από τον Dr. Price έχουν βρει ότι αυτό είναι αλήθεια. Για παράδειγμα, ο Καναδός ανθρωπολόγος Vilhjalmur Stefansson, ο οποίος έζησε για χρόνια στους Ινουίτες Εσκιμώους και στους Βορειο-Καναδούς Ινδιάνους, παρατήρησε πώς οι Ινδιάνοι θα έφευγαν από τον δρόμο τους για να κυνηγήσουν γέρικους αρσενικούς τάρανδους caribou, διότι μετέφεραν 50 λίβρες νωτιαίου λίπους. Όταν τέτοια ζώα δεν ήταν διαθέσιμα και οι Ινδιάνοι αναγκάζονταν να συντηρούνται με κουνέλια, ένα πολύ άπαχο ζώο, υπέφεραν από διάρροια και πείνα μετά από μερικές βδομάδες. Το ανθρώπινο σώμα χρειάζεται κορεσμένα λίπη για να χρησιμοποιεί κατάλληλα τα απαραίτητα λιπαρά οξέα. Τα κορεσμένα ζωικά λίπη περιέχουν υψηλές ποσότητες λιποδιαλυτών βιταμινών που χρειάζονται για να αφομοιώνονται οι πρωτεΐνες και τα μέταλλα.
Ο Dr. Price έγραψε ένα βιβλίο με τις παρατηρήσεις του με τίτλο “Nutrition and Physical Degeneration”.
Οι διαιτολόγοι υποστηρίζουν μονιστικά τη μεσογειακή διατροφή. Και όμως ο πιο μακρόβιος πληθυσμός της Γης δεν είναι οι κάτοικοι της Κρήτης, αλλά οι Οκινάουα, κάτοικοι ενός νησιωτικού συμπλέγματος κοντά στην Ιαπωνία. Οι Bradley και Craig Willcox και ο Makoto Suzuki έκαναν μια μελέτη για τη μακροζωία των Οκινάουα, που δεν την αποδίδουν σε γενετικούς παράγοντες, αλλά στη διατροφή τους. Συγκεκριμένα το 2002 έγραψαν το βιβλίο “The Okinawa Program : How the World’s Longest-Lived People Achieve Everlasting Health–And How You Can Too”. Η διατροφή των Οκινάουα αποτελείται από πολλά λαχανικά και φρούτα, ψάρια, ρύζι ή γλυκοπατάτες. Γιατί λοιπόν οι διαιτολόγοι δεν προπαγανδίζουν υπέρ της δίαιτας των Οκινάουα, αλλά μόνο υπέρ της μεσογειακής διατροφής; Η μεσογειακή διατροφή περιέχει υπερβολική γλουτένη, επειδή η βάση της είναι τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Περιέχει επίσης πολύ λακτόζη και καζεΐνη, επειδή περιλαμβάνει πολλά γαλακτοκομικά προϊόντα. Περιέχει αντιθρεπτικά συστατικά. Συγκεκριμένα, τα δημητριακά, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί περιέχουν φυτικά οξέα, τα οποία δεσμεύουν τα μέταλλα των τροφών στο έντερο. Και φυσικά η κρητική διατροφή περιέχει αρκετό αλκοόλ, που μόνο υγιεινό δεν είναι. Αντίθετα, η διατροφή των Οκινάουα δεν περιέχει καθόλου γλουτένη, αφού η βάση τους είναι το ρύζι. Επίσης δεν περιέχει καθόλου λακτόζη και καζεΐνη, διότι δεν καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα. Το μόνο πλεονέκτημα της μεσογειακής διατροφής είναι το ελαιόλαδο και οι ελιές. Το ελαιόλαδο μαζί με το λάδι καρύδας είναι τα δύο κύρια λάδια που πρέπει να καταναλώνουμε.
Κατά τη γνώμη μου, η πιο επιστημονική δίαιτα είναι η δίαιτα πάλεο (paleo diet). Η δίαιτα πάλεο βασίζεται στη φιλοσοφία ότι οι παλαιολιθικοί άνθρωποι ήταν κυνηγοί-θηρευτές και έτρωγαν κρέας, ψάρι, χόρτα και λαχανικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς. Η διατροφή τους δεν περιλάμβανε γαλακτοκομικά, δημητριακά και όσπρια, τροφές που μπήκαν στη διατροφική αλυσίδα το 7000 π.Χ. με τη γεωργική εποχή. Ο άνθρωπος από κυνηγός-θηρευτής έγινε γεωργός και αντί η βάση της διατροφής του να είναι το κρέας και τα λαχανικά, η βάση της διατροφής του έγιναν τα δημητριακά και επίσης έτρωγε πολλά όσπρια και γαλακτοκομικά, τροφές που είναι προβληματικές για πολλούς ανθρώπους. Και μαντέψτε: Η δήθεν υγιεινή μεσογειακή διατροφή βασίζεται σε αυτές τις προβληματικές τροφές: τα δημητριακά, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά.
Επίσης μεγάλη δημοσιότητα έχει λάβει τα τελευταία χρόνια η κετογονική διατροφή. Η κετογονική διατροφή είναι πλούσια σε λίπη, μέτρια σε πρωτεΐνες και χαμηλή σε υδατάνθρακες. Δεν περιλαμβάνει δημητριακά, όσπρια και φρούτα. Η κετογονική διατροφή έγινε για πρώτη φορά γνωστή τη δεκαετία του 1930 ως θεραπεία της επιληψίας. Μετά δυσφημίστηκε, διότι περιείχε πολλά κορεσμένα λίπη, τα οποία δήθεν προκαλούν καρδιαγγειακές παθήσεις. Επίσης θεωρούσαν ότι τάχα οι κετόνες ήταν κάτι το κακό. Όμως όλες αυτές οι απόψεις έχουν καταρριφθεί. Η κετογονική μελετάται ως θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, του καρκίνου, της παχυσαρκίας, του Αλτσχάιμερ και άλλων χρόνιων εκφυλιστικών παθήσεων.
Γιατί λοιπόν μας μιλούν μονιστικά για τη μεσογειακή διατροφή, όταν η διατροφή πάλεο, η κετογονική διατροφή και η διατροφή των Οκινάουα είναι ανώτερες από τη μεσογειακή διατροφή; Συγκρίνουν τη μεσογειακή διατροφή με τη SAD (καθιερωμένη αμερικανική διατροφή); Αν ναι, τότε, η μεσογειακή διατροφή είναι καλύτερη από μια αμερικανική διατροφή που περιέχει φαστ φουντ και άλλες σκουπιδοτροφές. Δεν αποτελεί όμως διατροφή-πρότυπο, όπως θέλουν να μας πείσουν. Το επιχείρημά τους δε ότι υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες που υποστηρίζουν την αξία της μεσογειακής διατροφής καταρρίπτεται εύκολα, από το γεγονός ότι όλες αυτές οι μελέτες δείχνουν απλώς ότι η κατανάλωση πολλών λαχανικών, φρούτων, οσπρίων και ψαριών ωφελούν στην υγεία. Λαχανικά, φρούτα, όσπρια και ψάρια δεν τρώνε μόνο οι μεσογειακοί πληθυσμοί, αλλά όλοι οι λαοί, επομένως να σταματήσει αυτή η πιπίλα της μεσογειακής διατροφής.
ΠΗΓΗ
Δεβετζόγλου Γ. Κι όμως, η κρητική διατροφή είναι «επιστημονικό λάθος». https://www.protagon.gr/themata/epistimoniko-lathos-i-kritiki-diatrofi-44341418696
Μάριος Δημόπουλος
Φυσικοπαθητικός (Doctor of Naturopathy)-Διατροφοπαθητικός-Συγγραφέας
Υποψήφιος PhD in Integrative Medicine
Μέλος της American Naturopathic Medical Association
Μέλος του American Council of Applied Clinical Nutrition
Μέλος της American Association of Drugless Practitioners
Μέλος της American Association of Nutritional Consultants
Μέλος της Canadian Association of Natural Nutritional Practitioners
Μέλος της Association for Natural Medicine in Europe
Μέλος της Society of Complementary Alternative and Holistic Practitioners
Μέλος του Πανελληνίου Συλλόγου Φυσιοπαθητικών
Μέλος του Επαγγελματικού Σωματείου Συμπληρωματικής Ιατρικής και Ανθρωπιστικών Επιστημών (Ε.Σ.Σ.Ι.Α.Σ.)